Bir Yanlış Anlaşılmayı Düzeltelim

Dün bir okur, bir blogger bir yazı paylaştı. Çevirmenler adımız da adımız deyip duruyor, bundan rahatsız diyordu özet olarak. Çevirmen adı ve çeviri yorumu konusunda en ses çıkartan çevirmenlerden biri olarak buna bir yanıt vermek ve yanlış anlaşılmayı düzeltmek isterim.

Doğrudur. Bazı blog yazılarını paylaşırken “Yazar bu kitabı Türkçe yazmış herhalde” notuyla paylaşıyoruz. Ya da “Çevirmenin adı yok”, “Çevirmene saygı” gibi notlarla. Ancak dikkat edilirse bu her blog yazısı için geçerli değil.

Şöyle ki:
1. Eğer bir blogger kitabın künyesin yazmıyor, sadece kitap yorumu yapıyorsa diyecek hiç bir sözümüz yok. Onun seçimi, onun tarzıdır. Ama kitabın künyesindeki kâğıt kalitesine kadar yazıp çevirmen adını atlarsa evet söyleniyoruz. Kitabın kâğıt kalitesi kadar değerimiz olmalı, değil mi?

2. Bu işi meslek olarak yaptığımız ve bunun karşılığında bir ücret aldığımız doğru. Ama unutmayın ki her meslek sahibi takdir edilmeyi bekler. Bu yüzden şirketlerde performans değerlendirmesi denen şey var.

3. Çevirmen sadece hatalarda akla geliyor, onun dışında hiç düşünülmüyorsa gene adımız da adımız diyoruz.

4. Yazarın tarzından hoşnut kalmayan ya da bazı bölümlerin yüzeysel geçildiğini düşünen biri bunu çeviri hatası olarak değerlendirince evet, çok öfkeleniyoruz. Hatalar eleştirildiği için değil, haksızlığa uğradığımız için.

5. Bir kitaba çok sayıda kişi emek veriyor. Haklısınız. Her emeğe değerini vermeniz gerek. Kapak tasarımını harika buldunuzsa ona teşekkür etmek bir saygıdır. Çeviri iyiyse de çevirmene. İsim yazmanıza gerek yok.

6. Kötüyse de olumsuz eleştrinizi getirin ki daha iyisini yapalım ya da bu işi bırakalım. Ama sadece kötüyse aklınıza gelmeyelim. Bu arada unutmayın yazım hataları çeviri hatası değildir, klavyede yanyana olan harflerin karışmış olmasından kaynaklanır ve word altını çizmediği sürece elli kere de okusanız gözünüzden kaçabilir. Bazen öyle yorgun ve uykusuz çalışıyoruz ki “bir” yerine “bit” yazabiliyoruz ve fark etmiyoruz. Klavyeye bir göz atın ‘r’ ve ‘t’ harflerinin yanyana olduğunu göreceksiniz. Yazım hataları için “Vayyy çevirmen” demeyin hemen. Elbette olmaması en iyisi ama bazen oluyor işte. 🙂

7. “Bu kitabı yazar Türkçe yazmış tabii” bağrışlarımız her yoruma değil dikkat ederseniz. Eğer bunu yazıyorsak o yorumda bir haksızlık olmuş demektir.

8. Kitap çevirmeni kitabın ikinci yazarıdır aslında. Dolaysıyla yazarın beşte biri kadar da olsa güzel bir şeyler duymak ister. Unutmayın o kitapları size sevdiren dili. Bazen bir kitabı sevmediyseniz sebebi çeviri olabilir. Sevdinizse de aynen.
Bakın bu da bir çeviri. Bu kitabı okur muydunuz?
Bu arada, sarmaladığı gemi flamasının geniş kıvrımı-döşemedeki ve bir perde gibi koltuğu zemini kaplayan kumaşın üzerindeki armaların- siyah, mavi ve sarı olmak üzere renk renk çizgileri arasında, bir renk bolluğu içindeki İspanyol’un-kan gölüne dönmüş bir alanda, metruk bir kalenin karşısında engin durulukla dolanan bir aslan gibi heyecanı yatışmıştı.

Gelin ortak noktada buluşalım. Ya hiç künye yazmayın ya da o künyeye bizim adımızı da ekleyin. Beğenmediğiniz yerleri belirtin, beğenirseniz de çeviri de güzeldi deyin. 

Bir kitabın çevirisi en az bir ay sürüyor arkadaşlar. Gergin, yorgun ve zaman zaman uykusuz geçen bir süre bu. Emin olun her kelime için kafa patlatıyoruz. Paramızı alıp köşemize çekilemiyoruz çünkü o kitap bizim çocuğumuz. Sizlerden gelen olumlu eleştriler bize bir anne gururu veriyor. Hedef egomuzu tatmin etmek değil, o gururu yaşamak. Eksikliklerimiz, hatalarımız olacaktır. Onları görmezden gelin demiyoruz size. Ama haksılık etmeyin. 🙂